Tunlai Thil Awmzia

Peh hel kual lovin lut nghal pawp ang…


CBI koh luh
Talk show, platform chi hrang hrang leh titi khawchang sawina hmuna chai hlawh ber te zinga mi chu CBI koh luh chung chang hi a ni ve ngei ang. Thil diklo titute hrem tur leh mi hlemhle te an tawmim theih nana CBI koh luh hi thil tha tak niin a rinawm. Chutih rual chuan CBI koh luh hi kan ram hmasawnna hnukpui leh kan hnam damna tur ber ang ziazanga ngaih leh buaipui erawh a tul ber lo vang a. Kan puanhnuai thilte keu hawn hlauh avanga la lut ngam lo nih pawh a tha chuang hek lo vang. Hlemhletna leh pawikhawihna chi hrang hrang te dik taka veng a, man chhuak a, thil diklo titu hrem zel ngam sorkar tha kan mamawh a. Midang pun buai kher lo va mahnia inchingfel thei nih a tha ber bawk. Chu chu CBI koh luh aia thil pawimawh zawk a ni.

A then pawh kan hre thei lo
He ramah hian a mipui mimir tan chuan thil nihna tak hriat fuh fak hi a va har ta em! Agriculture deptt. officer lian pakhat ei ruk leh ruk loh ringawt pawh kan hre chiang hlei thei der lo va, kan pastor zahawm tak thih thuah tun thlengin thumum kan la nei thei hek lo. Baffacos sum dik tak leh hlawhtling taka hman a nih leh nih lohvah sawi dan a inang lo va, MMU hi a hlui a nih leh a thar a nih kan hre thei chuang hek lo. Ni a sawi, ni si lo leh ni lo va sawi, ni tlat si te hian mipui rilru a tibuaiin a ti chiai tak meuh a ni. Thu inkawlkalh tak, a eng emaw zawk zawk dik lo awm ngei tur ni si, a dik zawk hriat hleih theih si loh te hi vawrh darh a va ni na sa em! Mahni in sawimawi leh midangte chirhthehna boruak che vel karah hian a then pawh kan hre thei lo a nih hi! Ram hruai tlaka inngai leh sorkar hna pawimawh chelh tute tal hi chuan ‘a tak’ chauh hi pai se, thil tak tak ngaihtuah lamah hmanhlel ve tawh teh se!

Lungawilohna khawvel
‘Ka lungawi zel ang heta ka awm chhungin,’ tih hla te hi han sa bawk thin mah i la, kan lung hi a va han awi lo nasa em ve e! Inthlan kum, sorkar sihhnip lai a nih vang nge, kan lung ti awi lo tu a rawn pung ta thut, kan nawrh tak sup sup mai ni le? CM meuhvin ‘insawiselpui kum’-a a puan phah hial khawpa kil tina lungawilo au thawm kan hriat tak mai te hi? Engpawhnise kan lungawilohna hian chhan tha tawk a nei theuh mai. Sorkar mek leh lo sorkar tawh te hian dan tha leh rintlak siam taima deuhvin, kan vaia that tlanna tur thil tlo leh hna tha thawh kawngah vote ringawt ngaihtuah lovin huaisen ve ta deuh se tun ang teh rum hi chu kan nih ka ring lo ve thin. Hlawh chungchanga harsatna chinfel kan tum dan hrim hrim pawh hian lungawi tlanna a hril lo ve deuh bawk a ni. Chutih rual chuan a hlawh nei chin talte hi chuan hlawh chu sawi loh, hlemhletnain a hrek beh, nun khawchhuah tuma bei ve fat fat mi khawngaihthlakte hre rengin lungawi hi zir ve hram hram thei se kan va ti ve maw le.


Aw Pawlte u!
Tun kum hnih-khat chhung ringawtah hian pawl engzat tak ding tawh ang i maw? Kan bawr khawm let let a, thawkaphitah pawl kan din leh ringawt zel em ni aw, a tih theih rum rum mai. Thawm na ang reng fu, a taka member pawh nei lawi si lo te hi kan awm nual tawh em? Ngaihtuahnaa riak reng erawh chu – heti taka pawl piang chak hian hringtu a nei ngei tur a ni, tih hi. Mipuite kan fing tulh tulh a, democracy rama kan dikna leh chanvo hriat kawngah kan var tulh tulh a, chutih laiin thil dik lo leh lungawihlohna tur kan hmu hnem tulh tulh. Engkim mai hi pawl tha chakna hmang a nawr chiam a hmuh theih chauh nia hriatna kan nei nghet tlat tawh bawk. Pawl tha leh tangkai kan ngah mai. Mahse, tum thuhmun leh hawizawng inang si, pawl hrang te tea kan inbawk hrang thliah mai hian min ti chhang chhia. Pressure group chak tak, awmze neia hna thawk thei leh sawrkar pawh khalh ngil thei siam tura vei zawng inangte intelkhawm hi thil harsa tak a ni reng dawn em ni aw?

ILP
Tunlaia hnam pumpui min nghawngtu thu lian leh tharlam ber chu ILP hlih lailawk chungchang hi a ni ngei ang. Inlungrual takin he thil hi kan hmachhawn tlang a, mahni pawl leh party hamthatna lakna hmanrua atana hman chi pawh a ni lo reng a ni. Chutih rual chuan court-a rel a nih dawn lai vela kan sawrkar mi rawihten an tihtur an ti tawk lo nia lang leh court hnena thil awmzia hrilhfiah kawnga kan tuan a fum deuh nia lang hi chu a pawi em em a ni. ILR hi Mizote constitutional right a nih avangin hnehna kan chang ngei ang tih pawh a rinawm a. Mawlmang taka hmalak a pawi theih rualin ‘smart’ tum lutukna lamah thil a tih sual ve theih tho tih hria i la.

Hung bik ngaia kan la awm reng bik na chhan hi eng nge? A chhanna langsar ber chu, ‘kan la tlem vang’ tih hi a ni ngei ang. Mahse hei mai lo deuh hi thil awm a awm a ni. Hnampui rilru kan tih mai, rilru nghet leh puitling kan la nei tawk lo va, ei leh barah kan la intodelh hek lo. Chimral hlauhawm a awm leh humhim ngai ngawih ngawih a kan awm chhung leh chutiang nia kan inngaih chhung chuan he hnam hi a ropui ngai lo vang. Chuvangin he ILP issue rawn awm thar leh hian Mizo mipuite hi zirlai thar min pe mawlh rawh se. He kan chanvo hi humhim turin theih tawp kan chhuah zel tur a ni ang. Chutih rual chuan kan hnam himna tak tak hi ILP ah a awm lo va, kan thinlungah a awm. Kan rama vai rawn lut ai mahin keimahni chhunga depdena leh dawngdahnaten bu an khuar ngheh hi kan tan a hlauhawm zawk. Dan fel tak, ziaka a awm thlap a pawimawh tluk zet hian kan thinlunga Inner Line Regulation a awm hi a pawimawh, kei chuan ka ti.

(He article hi Vanglaini July 11, 2008-ah a chhuak tawh na a, ka vei zawng thil thenkhatte zinga mi a nih avang leh post thar dang siamna hun ka neih loh avangin he lai hmun lo luah lum ve tur hian ka rawn chhawp chhuak rawih mai a ni e)