Ka Piang

Ka lo pian ve tak miau siah chuan pian ni leh thla leh kum te pawh ka nei kim ve biai mai le. Mite pianna hmun anga hmun ropui tak ni lem lo mah se pianna hmun pawh fel faka sawi tur ka nei ve thlap. Ka lo pian hian sawrkar dan angin ka hming pawh ziah luh a ni a. Tupawhin lo sawi buai dawn mahse ka piang ngei a ni tih finfiahna sartifket pawh ka nei thlap a ni. Ka tette atanga thian, hmelhriat leh laina ka lo neih ve tawh ho zawng zawngte hi he khawvela ka lo pian chhuah ve ngei zia hre chiang tu, ‘eye-witness’ an ni. Chuvangin ka piang ve ngei a ni tih hi phat rual a ni lo.

Ka lo pian chhuah chiah atang khan kan chhungkua hi ka tel lovin a kim thei tawh lo va. Ka sikul kalna leh Sunday school-a kan pawl pawh ka tel lovin an kim tawh tlat bik lo. Kan kohhran inchhiarnaah hmaih theih ka ni tawh lo va, India ram ropuiin chhiarpui a neihnaah meuh pawh min chhiar hmaih vaih chuan a chhiartuten thil an ti dik lo tihna a ni ve tlat tawh. Khawiah pawh kalin khawi hmunah pawh awm i la, ka awmna hmun apianga mite chu pakhatin an pun belh ve zel a, ka kalsan apiang kha pakhatin an kiam ve zel tlat! Miin ‘mihring’ tih an han sawi phat hian ka tel ve nghal a, midang ang bawkin ‘khawvel’ hi ka chenna, ka ta a ni ve tih pawh ka hre chiang ve khawp mai. Aw… ka lo va piang em!

Thil chhinchhiah tlak tak pakhat chu, ka lo pian ve tur chungchangah hian Pathian chu sawi loh ka nu leh pate takngial paw’n min rawn miah lo mai kha a ni. Chu mai pawh chu a la ni ta lo, min hringtute ngei pawh hian ka hmelhmang, ka pianzia leh ka rilru put hmang tur chungchangah hian thu an nei miah lo. Anmahni ngei pawh hi an duh vang leh tha an tih anga lo piang azeng pawh chu an ni bik chuang lo va, anmahni hringtute duan lawk ang thlapa lo piang lah an ni hek lo. Chutiang zel chuan thlahtu bul Adama te nupa thleng rawk khawpin han chhui mah i la, a tuate mah hi kan duh leh tha kan tih avanga piang kan lo ni hauh lo mai, tihte hi ka lo ngaihtuah chiang ngai mang pek thin lo.

Hetiang a lo nih avang hian khawilai atang emawa lo chawr chhuak ve ngawt, ‘a van tla’ ka ni tihna chu a ni hauh si lo. Tihpalh thilthua lo piang mawl ve tawp ka ni lo tih pawh ka chiang. A lo awm tawh sa te belhchhahtu ni ve ringawt tura ‘pian tir’ lah ka ni hek lo. Lei leh van leh achhunga thil awm zawng zawngte siamtu Pathian chuan ka duh dan emaw, min thlahtute tha tih dan emaw rawn chhin miah lovin, a duh dan ang takin ‘Ama anpuiin’ min siam a. A duh hun takah, tha a tih dan ang takin, chhan fel tak neiin min pian tir a lo ni.

Nunna min petu leh he khawvela mi pakhat ni ve tura awmze nei taka min duangtu hian keimahah tum fel tak a nei a, chhan neiin min siam a ni tih hria a min siam chhan ang taka nun hi ka damchhunga ka tihtur pawimawh ber a lo ni, tih te hi hre ve kur mah i la hrilh nawn ka ngai leh thin.

Bangalore Zin Kawng

Kan awlsam ngei mai. January Ni 1 kha a ni a. Zan dar 10 hnu lamah thingpui hang dawm pahin thianzaho kan titi a. Kan thian pakhat chuan, "Bangalore hi i la kal ho teh ang u a..." a ti a. Pakhatin, "Naktukah kal mai i la," a rawn ti leh a. Tichuan kan rel thlu a, a tuk zing dar 5:30-ah chuan Bangalore panin kan tlan daih tawh!

Chennai dai kan tlan lai chuan ni a lo chhuak siar siar a...

Kan tlan dawn chauh emaw tih laiin thenkhat an lo mutthlu hmanhmawh a...

Chennai-Bangalore Four-Lane Highway. Kawng pahnih inkarah hian daidanna (median) metre 5.5 (khawpui huam chhungah 1.8 metres) zeta zau dah a ni a, Motor insul pel tan harsatna a awm ve lo. NH 54 khi Silchar atanga Tuipang thleng ka zawh tluan parh tawh a. A inthlau khawp mai!

Kawng thlur hnih indaidannaah chuan pangpar mawi tak tak an ching a. Kawngsir tawn tawnah Theihai leh Coconut kung a ngaw phei khup bawk. 'One of the best scenic highways in India' an lo ti hi thil awihawm tak a lo ni!

Chawlh hahdam chhungin Coconut te kan han zuar ang lawp lawp a!

Utility Building chhawng 23-na atang chuan a zo vuk tawh mai! Thil pakhat, Bangalore-ah hian traffic a tawt deuh thin a, elevated highway an siam lai a lo ni bawk nen, din rei a ngai deuh thin.

A tuka kan haw tur chu kawng kan bo hrep a, Bangalore City huamchhung kan pelh fel meuh chuan ni a tla dawn dawn tawh. Ni tla tur chu ka'n thlir a, kei meuh pawh ka lung zu han leng ve tep a!

Hetiang lung hi helai chhehvelah hian a tam khawp mai. Amitabh-a ten Sholay film an channa lai vel kha a ni an ti. Cowboy film chan nan pawh a itawm khawp mai!

A Hlimawm Ve Phian!

Kohhranah hian thil thleng hlimawm tak tak leh nuihzatthlak tak tak a awm ve chawk a. Hunserh pawimawh leh thil urhsun tih lai taka thil thlengah te hlei hlei hian insum a har lehnghal a. Thutna langsara thut lai taka dir tak chur chur te hi ka nei ve ta nual mai. Fiamthu phuah chawp ni lo, a taka thil tleng thenkhat ka’n phawrh chhuak ang e.

Khaw pakhatah hian pa tuihnang ve tak pakhat, Ngatngata an tih mai hi a awm a. A vanram fan thu heti hian a sawi: “Vanramah chuan hahthlak ka tih ber mai chu rial tla tur hlawm leh ruahsur tur tui chawi khawl hi a ni. Khawpui tih rik dawn a vanram barel lian lum kual lum kual a ngai thin pawh kha hahthlak ve tak chu a ni. Beramno kha kan eng rin ber a ni a, a eng tha khawp mai. Mahse, Beramno a len bo tum chuan buaithlak thei tak a ni.”

Kohhran pakhatah pawh tumkhat chu Upa bial hrang hrang inelna ‘Music Festival’ an nei a. An tang hlawm khawp mai. Pathianni zanah chuan result an puang ta a. Secretary-in, “Lawmman pakhatna dawngtu chu Upa……. Bial…” a’n tih ve leh chuan a bial neitu Upa, Upa thutna tlar hmasa bera thu chu a rawn ding hluai a, ban pharin, “Sabaas” a rawn ti a.

Kohhran pakhatah hian inkhawm an bang dawn tawh a. Chairman chuan, “He hla kan sak zawh hian kan inkhawm malsawmnaa min tin turin Upa…… kan sawm dawn nia,” a ti a. An hla sak chu “Ngai teh u Pa hmangaihna chu,” tih kha a ni a. Hla bu hluiah chuan a chang thenkhat kha phek lehlamah a inchhu kai a. Chu Upa pek chuan chu chu hre hek lo, an sa zo tawh emaw tiin malsawmna sawi tur chuan a kut a phar ta. Mipui chuan a chang dang chu an sa leh zel si. A tihngaihna hre lo chuan lam ni awm tak hian a ban chu a vai vel ta ringawt a. Mihlim nuho chuan, “Kha kher kha chu kan pawm lo,” an ti!

Thuhriltu pakhat pawh hian Pathianni zanah hian thu a sawi tui khawp mai a. “Lal Isua kha khawiahnge an phum kan tih chuan…” a’n ti vang vang a, a theihnghilh ta tlat mai. “Khawiahnge an phum kan tih chuan…” a’n ti nawn leh thin, a hre chhuak zo chuang si lo. “…kan hre lo, lo ni phawt se la,” a ti ta ringawt a!

Khaw pakhatah hian fa pawh nei duah tawh nupa hi Pastor-in a inneih that tir a. A hmeichhia zawk chu beng tha lo hi a ni a. Pastor-in, “…I nei ang em? tia a’n zawh chuan hmeichhia chu a ngawi ta vung vung mai a. An pa zawk nghakhlel lutuk tawh chuan a bana va nghawk sawk sawk pah hian, “Nei ang ti rawh, nei ang ti rawh,” a lo ti sek sek a.

Inneih lam sawi takah chuan, khaw pakhatah pawh hian a chunga mi ang chi tho, tu te pawh nei tawh hi Pastorin a inneih that tir a. Mipa chu Chhohma a ni a, hmeichhia chu Lalhmingi a ni. Mipa a chham zawh tir hnu chuan hmeichhia a’n chham tir ve leh dawn a, Pastor chuan a ti sual ta hlauh mai. A mipa hming zawk chu sawiin, “Kei Chhohma hian…” Hmeichhia pawh chuan Pastor tihsual ang ang chuan, “Kei Chhohma hian…” a rawn ti ve ta mai. Nuihza chu a buak hian a rawn baw ta hawk hawk mai a.

Inneih lam bawk sawi leh i la. Kohhran pakhata Pastor-in Tuikuk a inneihtir tum khat chu, tih dan pangngai tein thil engkim tih ve thlap a ni a. Inneihnaah chuan Pastor-in, “In inneih a remlohna a awm chuan in inpuang tur a ni?” a ti thin a, an lo ngawi mai thin a nih ngai hi. Chutia Pastor-in a’n tih ve chuan a mipa zawk chuan ring tawk tak hian, “Ka pu, a remlohna a awm lo,” a rawn ti ta mai a.

Kohhran pakhatah hian Pastor-in Lalpa Zanriah Sacrament a buatsaih a. Upa ho ding kual khup mai chu chhang a sem diat diat a, chutah a tisual ta… “Hei hi ka thisen…” a ti palh ta hlauh mai. A thil sem kha chhang a ni si. “…leh ka taksa…” a’n ti kual ngial a, a dik thei tawh ngang si lo. Upa inhmuam up ve ber mai thin chu a lo insum zo ta lo. “He he!” a rawn ti! Pastor erawh tisual anga lan a duh loh avangin a nui lo.

Sacrament bawk sawi chhunzawm i la. Pastor pakhat chuan an nemngheh tirhin Sacrament a buatsaih a. An kohhran tih dan thin anga a chhang sem hmasa lo vin, uain zawk chu a sem hmasa palh ta hlauh mai a. Inkhawm banah Upaho vin, “Engati nge khatia i tih mai a?” an ti a. A ni chuan, “Ka modify a nih kha,” a ti!

Kohhran pakhatah pawh hian Israel ram te pawh fang tawh thuhriltu lar tak hian Isua tuarna thu a sawi a. 'Hallelui' leh 'Amen' pawh a tla tha hle. Thusawi boruak a sosang chho zel a. Thuhriltuin, "Kalvari tlang hi khawvela tlang mawi ber..." a tih lai chuan Nu pakhat hian, "Halleluiah Amen!" a lo ti hmanhmawh a. Thuhriltu chuan, "...a ni lem lo va," tiin a chhunzawm ta daih a. A Hallelui sual ve chiang khawp mai.

A thui lutuk dawn. Part II siam law law mai ang.